Yeşil Taksonomi Nedir?

Yeşil Taksonomi Nedir?

• Yeşil taksonomi, çevresel olarak sürdürülebilir yatırımları belirlemek için teknik kriterler sunan bir sınıflandırma sistemidir.

  • Yeşil Taksonomide Ana Amaçlar:

    • Yatırımcılara yeşil yatırımları tanımlamada ve seçmede yardımcı olmak.

    • Greenwashing’i (yeşil aklama) önlemek.

      
      

Neden Yeşil Taksonomiye İhtiyaç Duyarız?

• İklim Değişikliği ve Küresel Öncelikler:

  Taksonomi, yatırımların çevreye zarar vermemesi için rehberlik eder.

• Başlıca Faydalar:

  • ESG (Çevresel, Sosyal ve Yönetişim) kriterlerine uygun yatırımları teşvik eder.

  • Fiziksel, politika ve piyasa risklerini yönetmeyi sağlar.

  • Çevreye duyarlı yatırımcıları çeker, yatırım tabanını genişletir.

  • Uluslararası fonlara erişimi kolaylaştırır.

  • Bilimsel kriterler sayesinde greenwashing riskini azaltır.

    
    

Ulusal Yeşil Taksonominin Ana Bileşenleri:

1. Sera Gazı Emisyonlarının Azaltılması

2. İklim Değişikliğine Uyum

3. Su ve Deniz Kaynaklarının Sürdürülebilir Kullanımı ve Korunması

4. Döngüsel Ekonomiye Geçiş

5. Kirliliğin Önlenmesi ve Kontrolü

6. Biyoçeşitliliğin ve Ekosistemlerin Korunması ve Onarımı

Her çevresel hedef için teknik tarama kriterleri uygulanır.

Yeşil Taksonomiye Uyum İçin 4 Ana Koşul:

1. Önemli Katkı:

   Faaliyetler en az bir çevresel amaca anlamlı katkı sağlamalıdır.

2. Diğer Amaçlara Zarar Vermeme:

   Yatırımlar diğer çevresel hedeflere zarar vermemelidir.

3. Asgari Sosyal Güvenceler:

   Sosyal ve yönetişim standartlarına uyum sağlanmalıdır.

4. Teknik Tarama Kriterleri:

   Faaliyetler ulusal veya AB teknik kriterlerine uygun olmalıdır.

   
   

Ulusal Yeşil Taksonomi Mevzuatının Yapısı:

• Eklerde belirli çevresel alanlara yönelik düzenlemeler yer alır:

  • Ek 1: Sera Gazı Emisyonlarının Azaltılması

  • Ek 2: İklim Değişikliğine Uyum

  • Ek 3: Su Kaynaklarının Korunması

  • Ek 4: Döngüsel Ekonomiye Geçiş

  • Ek 5: Kirliliğin Önlenmesi

  • Ek 6: Biyoçeşitliliğin Korunması ve Onarımı

AB Taksonomi Süreci ve Uyum:

• Zaman Çizelgesi:

  • 2020: AB Taksonomi Yönetmeliği yürürlüğe girdi.

  • 2021: Azaltım ve uyum hedefleri için teknik kriterler yayımlandı.

  • 2023: Diğer çevresel hedefler için kriterler genişletildi.

  • 2028’den itibaren: Yıllık geliri 150 milyon €'yu aşan AB dışı şirketler taksonomi uyum raporlamasına tabi olacak.

  • 2026: KOBİ’ler için raporlama zorunlulukları başlayacak.

• Uyum Zorlukları:

  • Türkiye’nin AB taksonomisine uyum sağlaması, AB yatırımlarını çekmek için kritik önem taşıyor.

  • Ulusal ve AB kriterleri arasındaki farklar, Türkiye’ye yönelik yatırımları kısıtlayabilir.

    
    

Sektörel Katılım ve Çalıştaylar:

• Sektörel Toplantılar ve Çalıştaylar:

  • 2024 yılı Ocak-Nisan döneminde çeşitli sektörlerle toplantılar yapıldı:

    • Çimento, Alüminyum, Demir-Çelik, Kimya.

    • Yenilenebilir Enerji Teknolojileri, Depolama ve Ulaşım.

    • Döngüsel Ekonomi, Tarım ve Atık Yönetimi.

• Çıktılar:

  • Taslak mevzuat ve teknik kriterler hazırlandı.

  • Ulusal yeşil taksonomi için raporlama kılavuzları geliştirildi ve potansiyel kullanıcılar belirlendi.

    
    

Teknik Tarama Kriterleri ve Örnek Faaliyet:

• Örnek Faaliyet: Çimento Üretimi

  • Önemli Katkı Kriteri:

    GHG (Sera Gazı) emisyonları şu sınırların altında olmalıdır:

    • Gri çimento klinkeri için 0.722 tCO2e/ton.

    • Diğer çimento türleri için 0.469 tCO2e/ton.

  • DNSH (Zarar Vermeme) Kriterleri:

    • Çevresel yasalara (ör. su kalitesi ve kirlilik önleme) uyum gereklidir.

    • İklim riski değerlendirmesi yapılmalıdır.

    • Atık yakıt kullanımında Avrupa tehlikeli mal taşımacılığı standartlarına uyulmalıdır.

      
      

AB ile Uyumun Önemi:

• AB ile Neden Uyumlu Olunmalı?

  • Türkiye’nin ihracatının %40.6'sı AB’ye yapıldığından uyum önemlidir.

  • 2026’da CBAM (Karbon Sınırda Düzenleme Mekanizması) ödemeleri başlayacak.

  • 2028’den itibaren, AB’ye satış yapan Türk şirketleri hem AB hem de ulusal taksonomi kriterlerine göre raporlamak zorunda kalacak.

• Ulusal Taksonominin Avantajları:

  • Kriterlerin yerel koşullara uyarlanması, şirketler için uyumu kolaylaştırır.

  • Yatırımların ulusal ve uluslararası standartlara uygun olmasını sağlar.

Ulusal Yeşil Taksonomi Kullanıcıları:

• Gerçek Sektör Şirketleri:

  Yeşil ekonomik faaliyetlerde bulunan sanayi kuruluşları.

• Finansal Sektör Katılımcıları:

  Bankalar, yatırımcılar ve yeşil finansmanla ilgilenen kurumlar.

  
  

Gelecek Öngörüleri:

• Yeşil Taksonomide Raporlama Zorunlulukları:

  2028’den itibaren, hem AB içi hem de AB dışı şirketler için raporlama zorunlu olacak.

• Yeşil Taksonomide Fırsatlar:

  AB ve ulusal taksonomilerin uyumlaştırılması, uluslararası fonlara erişimi artırır.

• Yeşil Taksonomide Riskler:

  AB kriterleriyle uyumsuzluk, Türkiye’ye yönelik yatırımları sınırlayabilir.

Yeşil taksonomi ile, sürdürülebilir yatırımları teşvik etmedeki önemini ve çevresel zararı azaltma potansiyeli yüksektir. Türkiye’nin Ulusal Yeşil Taksonomisi, AB Taksonomisi ile uyum sağlarken yerel koşullara göre uyarlamalar yaparak uluslararası yatırımları çekmeyi hedeflemektedir.

Çalıştaylar ve sektörel toplantılar yoluyla hazırlanan düzenlemeler, Türkiye’nin sürdürülebilir finans stratejilerini uygulamasını ve küresel yatırım ortamında rekabetçi bir konum elde etmesini amaçlamaktadır.